Nhìn nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám giữ nhịp trống trong mùa lễ hội, ít ai đoán được bà đã bước sang tuổi 85. Tuổi tác không ngăn được đôi bàn tay người nghệ nhân nhiệt huyết ấy trên con đường gìn giữ và phát huy nét văn hóa phi vật thể đặc sắc của dân tộc, chứa đựng trong những nhịp trống hội vừa hào hùng, vừa linh thiêng.

Theo sử sách, ca trù đã xuất hiện ở Thượng Mỗ từ thế kỷ 17. Trải qua thăng trầm của lịch sử nghệ thuật, ca trù đã có lúc bị mai một, tưởng như bị lãng quên. Tuy vậy, nhờ sự nỗ lực của các nghệ nhân, người dân Thượng Mỗ cùng sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, nghệ thuật ca trù ở vùng Tây Đô này đang hồi sinh từng ngày.

Giữa mảnh đất Thủ đô trăm nghề, làng nghề dát vàng bạc quỳ Kiêu Kỵ (huyện Gia Lâm) đã tồn tại và phát triển qua hàng trăm năm. Trải qua bao biến cố, thăng trầm, có những lúc nghề này tưởng chừng đã mai một.

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Thỏa ở làng Đào Thục, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội là người gắn bó hơn hai thập kỷ với nghệ thuật múa rối nước. Với bà, múa rối nước không chỉ là một nghề mà còn là niềm vui, niềm tự hào, là sợi dây kết nối quá khứ với hiện tại, giúp thế hệ hôm nay hiểu hơn về giá trị văn hóa truyền thống của cha ông.

Giữa guồng quay của thời đại, nghệ nhân Nguyễn Hoàng Vinh vẫn âm thầm gìn giữ những nghi thức thiêng liêng của tín ngưỡng thờ Mẫu theo đúng phép tắc cổ truyền, để những giá trị tinh thần ngàn đời vẫn vững bền trước sóng gió thời gian.

Nghệ nhân Nguyễn Hoàng Vinh chính là người đã dành cả đời mình để bảo vệ, truyền dạy và giữ lửa cho tín ngưỡng thờ Mẫu giữa lòng Hà Nội, để những giá trị tinh thần ngàn đời vẫn vững bền trước sóng gió thời gian.

Sinh ra ở làng nghề Chàng Sơn và gắn bó với việc làm những chiếc quạt giấy thủ công từ khi còn nhỏ, nhưng phải đến 50 tuổi, nghệ nhân Nguyễn Thị Tuấn (Thạch Xá, Thạch Thất) mới thực sự “khởi nghiệp” với quạt giấy. Chiếc quạt giấy Chàng Sơn truyền thống đã bắt đầu một hành trình mới với nghệ nhân Tuấn.

Chiếc quạt giấy Chàng Sơn truyền thống đã bắt đầu một hành trình mới, không chỉ là những nếp gấp mang theo làn gió mát, mà còn lan tỏa giá trị văn hóa lịch sử đến đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Hơn 50 năm gắn bó với nghề, nghệ nhân Hoàng Doãn Hòa, làng mộc Yên Quán, xã Tân Phú, Quốc Oai, đã tạo ra nhiều sản phẩm mộc độc đáo. Trong số đó, có 11 sản phẩm tiêu biểu được thành phố Hà Nội công nhận đạt OCOP 4 sao.

Xuất thân từ gia đình có truyền thống làm nghề mộc, hơn 50 năm gắn bó với nghề, nghệ nhân Hoàng Doãn Hòa đã tạo ra nhiều sản phẩm mộc độc đáo, trong đó có những sản phẩm đồ thờ mang đậm dấu ấn tâm linh.

Việc hát văn thu hút đông đảo giới trẻ đã chứng tỏ sức sống bền bỉ của loại hình nghệ thuật này trong xã hội hiện đại. Thành quả này đến từ nỗ lực truyền lửa đam mê và giá trị văn hóa, lịch sử qua từng lời ca, điệu nhạc của nghệ nhân Lương Trọng Quỳnh.

Là một trong những người đầu tiên ở làng quất Tứ Liên trồng quất bonsai trong bình, nghệ nhân Bùi Thế Mạnh phải mất đến 5 năm mới thành công và thêm 10 năm nữa để sản phẩm của mình được đón nhận rộng rãi ở Thủ đô. Với ông, chăm sóc quất cảnh đặc biệt cần nhiều tâm huyết bởi vẻ đẹp của cây quất không chỉ nằm ở tạo dáng mà còn ở cách chăm sóc sao cho mang tới hồn Tết đủ đầy cho mỗi gia đình.

Là một trong những người đầu tiên ở làng quất Tứ Liên thử nghiệm việc trồng quất bonsai trong bình, nghệ nhân Bùi Thế Mạnh phải mất đến 5 năm mới thành công và thêm 10 năm nữa để sản phẩm của mình được đón nhận rộng rãi ở Thủ đô.

Xuất thân là một họa sĩ, nghệ nhân Nguyễn Minh Đức đã mang góc nhìn nghệ thuật độc đáo của mình để thổi hồn vào từng bông hoa lụa sống động. Từ việc chọn chất liệu mềm mịn, cách pha màu tinh tế đến cách tạo dáng từng đường gân lá, cành tỉ mỉ, mỗi tác phẩm đều kết tinh sự sáng tạo biến những bông hoa thành những tác phẩm nghệ thuật đầy cảm xúc.

Từng làm bạn với giá vẽ và màu sắc, nay nghệ nhân Nguyễn Văn Đức lại dành cả tâm huyết để tạo nên những bông hoa lụa sống động như thật.

Một nhà thiết kế người Ấn Độ hiện đang sống tại thành phố Indore, nổi tiếng với sự sáng tạo vô tận của mình. Trong suốt 8 năm qua, anh đã thiết kế và tạo ra những tác phẩm nghệ thuật độc đáo và thân thiện với môi trường từ phế liệu kim loại.

Với nghệ nhân Nguyễn Đức Bình, giò chả Ước Lễ không chỉ là một món ăn mà còn chứa đựng trong đó tinh hoa văn hóa. Hơn 40 năm qua, ông đã góp phần gìn giữ, lưu truyền nét tinh hoa ẩm thực này một cách vừa khoa học lại đầy chất nghệ thuật.

Xuất phát từ tình yêu với những họa tiết cổ truyền và ký ức về những chiếc áo bông thời thơ ấu, nhà thiết kế Trịnh Bích Thuỷ đã đem câu chuyện của mình vào các thiết kế áo bông mang âm hưởng đương đại.

Xuất phát từ tình yêu với những họa tiết cổ truyền và ký ức về những chiếc áo bông thời thơ ấu, nhà thiết kế Trịnh Bích Thuỷ đã không ngừng sáng tạo, cải tiến các kỹ thuật chần bông để thiết kế nên những chiếc áo vừa tinh xảo vừa gần gũi với người Việt.

Nói đến nghệ thuật múa rối nước, trước hết phải nói đến nghệ thuật tạo hình con rối. Nghệ nhân Nguyễn Văn Phi là người chế tác rối nước thủ công duy nhất của phường múa rối nước Đào Thục (xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội). Sinh ra và lớn lên ở làng rối nước truyền thống hơn 300 năm, đắm chìm trong không gian nghệ thuật này khiến ông có duyên với những con rối.

Cùng sử dụng chất liệu sợi tơ tằm giống như lụa nhưng những cái tên sản phẩm như "the" hay "sa" dường như đã trở nên khá xa lạ trong thời đại ngày nay. Với khát khao gìn giữ hơi thở cho sản phẩm the lụa từng vang danh gắn với mảnh đất quê hương mình, nghệ nhân Lê Đăng Toản (La Khê, Hà Đông) đã miệt mài canh cửi trong suốt gần 20 năm, dù hành trình đó có không ít những gian nan, mỏi mệt.

Cùng sử dụng chất liệu sợi tơ tằm giống như lụa nhưng "the" hay "sa" dường như đã trở nên khá xa lạ trong đời sống ngày nay. Với khát khao gìn giữ hơi thở của the lụa từng vang danh gắn với mảnh đất quê hương mình, nghệ nhân Lê Đăng Toản (La Khê, Hà Đông) đã miệt mài canh cửi trong suốt gần 20 năm, dù hành trình đó có không ít gian nan.

Nghệ nhân ưu tú Phạm Công Bằng sinh ra trong gia đình có truyền thống về múa rối cạn, với cha là "nghệ sĩ nông dân" Phạm Văn Bể. Làm quen với tạo hình con rối từ khi mới lên chín, lên mười, rồi cùng các ông, các bác phường rối Tế Tiêu đi biểu diễn mừng ngày hội làng… anh đã sớm thắp lên tình yêu với nghệ thuật múa rối.

Sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống bốn đời làm gốm sứ, chị Vũ Như Quỳnh, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn gốm sứ Vạn An Lộc (xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội) đã có 9 năm bươn chải với nghề. Thời gian 9 năm không dài đối với một nghệ nhân, vậy nhưng chị Vũ Như Quỳnh đã xây dựng được một vị thế vững chắc cho thương hiệu gốm sứ Vạn An Lộc trên thị trường.

Dưới bàn tay của những nghệ nhân "Vua dép lốp", đôi dép cao su Bác Hồ ngày nay đã có sức sống riêng, mang đậm bản sắc văn hóa đặc trưng của người Việt trong mắt bạn bè quốc tế. Thương hiệu "Vua dép lốp" được biết đến bởi nghệ nhân Phạm Quang Xuân, người đã gắn bó với công việc tái tạo đôi dép Bác Hồ hơn 60 năm qua.

Nghệ nhân truyền thần là những người có tài năng đặc biệt trong việc khắc họa chân dung, lưu giữ những hình ảnh sống động của con người và tâm hồn qua từng nét vẽ bằng muội than, cũng chính là đang bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của Hà Nội nói riêng, Việt Nam nói chung.

Là hậu duệ của gia đình 5 đời làm nghề thêu long bào truyền thống, nghệ nhân Vũ Văn Giỏi là một trong những người tiên phong nghiên cứu phục dựng những cổ phục triều đình và ông cũng là một trong những người có kỹ thuật thêu tinh xảo nhất tại làng Đông Cứu hiện nay. Dưới bàn tay khéo léo, tài hoa của nghệ nhân, những bộ long bào được phục dựng giống tới 80% với nguyên bản.

Dưới bàn tay của những nghệ nhân "Vua dép lốp", đôi dép cao su Bác Hồ ngày nay đã có sức sống riêng, mang đậm bản sắc văn hóa đặc trưng của người Việt trong mắt bạn bè quốc tế. Thương hiệu "Vua dép lốp" được biết đến bởi nghệ nhân Phạm Quang Xuân, người đã gắn bó với công việc tái tạo đôi dép Bác Hồ hơn 60 năm qua.

Với tâm huyết gìn giữ giá trị truyền thống, nghệ nhân Vũ Văn Giỏi đã góp phần hồi sinh nghệ thuật thêu trang phục cung đình tưởng chừng đã mai một.

Thượng Mỗ, Đan Phượng - cái nôi của ca trù xứ Đoài, có nghệ nhân nhân dân Nguyễn Thị Tam. Ở tuổi ngoài 70, bà vẫn đam mê cháy bỏng những làn điệu ca trù.

Đằng sau những đôi giày da thủ công tinh xảo là hình ảnh những người thợ chỉn chu, tỉ mỉ. Nhiều khách hàng kỹ tính tìm đến nghệ nhân Nguyễn Thanh Nhàn (Phú Túc, Phú Xuyên, Hà Nội), với nhu cầu đặt làm những đôi giày thiết kế độc bản, đặc sắc, "may đo" riêng phù hợp đặc điểm của từng đôi chân.

Nhiều khách hàng kỹ tính tìm đến nghệ nhân Nguyễn Thanh Nhàn (Phú Túc, Phú Xuyên, Hà Nội) đặt làm những đôi giày thiết kế độc bản, đặc sắc, "may đo" riêng phù hợp đặc điểm của từng đôi chân.

15 năm qua, Đình Quan Nhân (thuộc làng Quan Nhân, phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân) đã trở thành nơi nghệ nhân Phan Thị Kim Dung truyền dạy nghệ thuật truyền thống, đặc biệt là nghệ thuật hát xẩm. CLB Dân ca làng Mọc Quan Nhân ban đầu chỉ có 14 người, đến nay đã có trên 50 hội viên sinh hoạt định kỳ hàng tuần.

Qua 34 năm gắn bó với nghề sơn son thếp vàng, nghệ nhân ưu tú Lê Bá Chung là một trong những người có công khôi phục và phát triển nghề làm vàng quỳ tại làng Kiêu Kỵ đem lại công ăn việc làm cho rất nhiều lao động tại địa phương.

Nghệ nhân Lê Bá Chung (Kiêu Kỵ, Gia Lâm, Hà Nội) là một trong những người vực dậy làng nghề quỳ vàng duy nhất của cả nước, khôi phục nghề sơn son dát vàng sau hơn 50 năm bị mai một.

Phạm Hồng Vinh là nghệ nhân đầu tiên sáng tạo ra nghệ thuật tranh điêu khắc kính tại Việt Nam, ông đã dành hơn 35 năm sáng tạo và chế tạo ra nhiều tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

Với niềm đam mê gắn bó với nghề truyền thống, giữa phố cổ Hà Nội, có một gia đình vẫn duy trì nghề làm mặt nạ giấy bồi từ nhiều năm nay.

Tại làng Thuỵ Ứng (Hòa Bình, Thường Tín, Hà Nội), những chiếc sừng khi qua bàn tay khéo léo của nghệ nhân Lê Thị Thuận, đều trở thành những món đồ tinh xảo, đẹp mắt.

Làng nghề Thụy Ứng, huyện Thường Tín, Hà Nội đã tồn tại hàng trăm năm, từ lâu nổi tiếng với các sản phẩm cao cấp được làm từ nguyên liệu sừng trâu, sừng bò như lược chải tóc, đồ trang sức, bát, đĩa,… Nghệ nhân Lê Thị Thuận là một trong những nghệ nhân chế tác các sản phẩm từ sừng nổi tiếng nơi đây.

Từ hàng trăm năm nay, làng Ngọc Than, xã Ngọc Mỹ, huyện Quốc Oai, Hà Nội đã nổi tiếng với nghề chạm khắc gỗ truyền thống. Các sản phẩm được tạo ra bởi đôi bàn tay khéo léo của những người thợ Ngọc Than đã có mặt trên khắp mọi miền đất nước.

Viện nghiên cứu văn hóa Thăng Long đã tổ chức Diễn đàn “Tôn vinh tinh hoa, gìn giữ bản sắc - vì khát vọng một Việt Nam thịnh vượng” và tôn vinh các nghệ nhân tiêu biểu.

Chọn cho mình một lối đi riêng và miệt mài theo đuổi đề tài điêu khắc sen thu trên gỗ lũa trong suốt 3 năm mới có được tác phẩm ưng ý đầu tiên, nghệ nhân Đỗ Văn Cường (làng nghề Thiết Úng, Vân Hà, Đông Anh) đã tạo tác nên những sản phẩm mộc mỹ nghệ đặc sắc mang dấu ấn cá nhân.

Xã Đào Xá, huyện Ứng Hoà, Hà Nội được biết đến là nơi khởi nguồn của các loại nhạc cụ dân tộc truyền thống Việt Nam như đàn bầu, đàn đáy, đàn nguyệt…Trải qua thời gian, nghề làm đàn của làng vẫn được bảo tồn, lưu truyền và người có công giữ lửa nghề truyền thống đó là nghệ nhân Đào Văn Tuấn - người hết lòng lưu giữ thanh âm dân tộc.

Nghệ nhân Đào Anh Tuấn kế thừa tài năng của cha mình, nghệ nhân ưu tú Đào Văn Soạn, người làm đàn nổi tiếng ở làng nghề làm nhạc cụ dân tộc truyền thống Đào Xá.

Theo đuổi một kỹ thuật xây dựng cổ, sử dụng các nguyên vật liệu truyền thống để khảm phù điêu trên các công trình tâm linh, nghệ nhân Nguyễn Đức Thủy (thôn Thượng Thanh, xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai) đã có hơn 30 năm gìn giữ nghề “Nề Ngõa” - một nghề truyền thống với cái tên có lẽ đã ít nhiều mai một trong tiến trình phát triển của thời đại.

Làng Canh Hoạch (làng Vác), xã Dân Hòa, huyện Thanh Oai, Hà Nội nổi tiếng với nghề làm lồng chim - một thú chơi tao nhã của người dân đô thị và thôn quê. Với sự tỉ mỉ, kỹ thuật cao, những chiếc lồng chim của làng Vác được giới chơi chim cảnh rất ưa chuộng.

Nghệ nhân Nguyễn Văn Nghệ đã kế thừa những kỹ thuật đan tre của gia đình và đưa những chiếc lồng tre làng Vác đi đến nhiều nơi trên thế giới.

Là một trong những người giữ lửa cho nghề sơn mài truyền thống của làng Hạ Thái, Thường Tín, Hà Nội, nghệ nhân Vũ Huy Mến đã dành rất nhiều tâm huyết để duy trì và phát triển nghệ thuật này với bí kíp làm tranh bằng sơn ta truyền thống. Tranh sơn mài của ông kết hợp hài hòa giữa sơn ta và sáng tạo cá nhân, thể hiện qua các lớp màu sắc tinh tế, độ bóng mịn chiều sâu cuốn hút.

Trong ngoại giao, tiệc trà là cầu nối cho những cuộc trao đổi chân thành giữa các nhà lãnh đạo. Sau buổi hội đàm chiều ngày 12/12/2023, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã mời Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thưởng thức các loại trà thượng hạng của Việt Nam. Hãy cùng Hà Nội Review tìm hiểu không gian trà "Trà Thất" của nghệ nhân trà quốc gia Nguyễn Cao Sơn, người đã chuẩn bị trà cho hai Tổng Bí thư Việt Nam - Trung Quốc.

Yêu nghề, nghệ nhân Vũ Huy Mến âm thầm giữ nghề làm tranh sơn mài truyền thống với chất liệu sơn ta và phù sa sông Hồng.

Sinh ra và lớn lên ở làng múa rối nước có lịch sử hơn 300 năm, với niềm đam mê nghệ thuật biểu diễn rối nước, bà Nguyễn Thị Thỏa đã có nhiều đóng góp tích cực cho nghệ thuật múa rối nước làng Đào Thục (Thụy Lâm, Đông Anh, TP. Hà Nội) và được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú (năm 2019), Kỷ niệm chương của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (năm 2020)…

Nữ nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Thỏa, người phụ nữ đầu tiên tại làng Đào Thục biểu diễn rối nước, luôn giữ trong mình ngọn lửa đam mê với văn hóa truyền thống của quê hương.

Những tinh hoa ẩm thực dân tộc đã trở thành niềm đam mê bất tận của nghệ nhân Ánh Tuyết, người được mệnh danh là cuốn sách sống về nghệ thuật ẩm thực Hà Nội.

Là nghệ nhân nam hiếm hoi của làng Chuông, xã Phương Trung, huyện Thanh Oai, Hà Nội, với 50 năm làm nghề, nghệ nhân Lê Văn Tuy đã góp phần đưa những chiếc nón làng Chuông đi khắp cả nước và đến cả với bạn bè quốc tế, đoạt nhiều giải thưởng và cả chứng nhận OCOP.

Gắn bó với những chiếc nón lá từ thời thơ bé, nghệ nhân Lê Văn Tuy đã góp phần đưa những chiếc nón làng Chuông đi khắp cả nước và đến với bạn bè quốc tế.

Với hơn 30 năm làm nghề khảm trai truyền thống, bằng sự say mê, học hỏi, nghệ nhân Nguyễn Đình Hải (xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, Hà Nội) đã cho ra nhiều sản phẩm có chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, tinh xảo đáp ứng được nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước như Nhật Bản, Trung Quốc, Hà Lan…

Những mảnh lấp lánh của nghệ thuật khảm trai, cẩn ốc (khảm xà cừ) đã bước vào cả những giấc mơ của người nghệ nhân Nguyễn Đình Hải.

Nghệ nhân ưu tú Phan Thị Thuận (xã Phùng Xá, huyện Mỹ Đức, Hà Nội) được biết đến là người đầu tiên dệt thành công sản phẩm lụa làm từ tơ sen tại Việt Nam. Từng sợi tơ mỏng manh trong cuống sen được người nghệ nhân se thành sợi, dệt nên những sản phẩm tinh tế, độc đáo, có tính ứng dụng cao.

Không chỉ sáng tạo kỹ thuật để những con tằm tự dệt lụa, nghệ nhân ưu tú Phan Thị Thuận còn là người đầu tiên ở Việt Nam tạo ra những tấm lụa từ sợi tơ sen.

Một nghệ sĩ người Cuba đã tự học hỏi kỹ thuật thổi thủy tinh để có thể tái chế những mảnh kính vỡ thành những tác phẩm nghệ thuật hay những vật dụng thường ngày.